Xem thêm:
Ý Nghĩa Của Mâm Ngũ Quả Trong Phong Thủy

Ngũ Hành Và Ngũ Phúc
Theo thuyết ngũ hành, mâm ngũ quả đại diện cho 5 yếu tố:
- Kim (màu trắng)
- Thủy (màu đen)
- Mộc (màu xanh)
- Hỏa (màu đỏ)
- Thổ (màu vàng)
Các loại quả tượng trưng cho ngũ hành với mong ước gia đình hưởng trọn ngũ phúc: khỏe mạnh, trường thọ, bình an, giàu sang, và hạnh phúc.
Sự Khác Biệt Theo Từng Vùng Miền
Mỗi vùng miền ở Việt Nam có cách bày trí và lựa chọn loại quả khác nhau, tùy thuộc vào phong tục tập quán và điều kiện khí hậu.
Mâm Ngũ Quả Chuẩn Ba Miền
Mâm Ngũ Quả Miền Bắc: Truyền Thống Và Phong Phú
Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo nguyên tắc hài hòa ngũ hành, với các loại quả phổ biến:
- Nải chuối xanh: Tượng trưng cho sự che chở của trời đất.
- Quả bưởi hoặc phật thủ: Cầu bình an, no ấm.
- Cam, quýt, quất: Biểu tượng của may mắn.
- Đào, lê: Thăng tiến và thành đạt.
- Mận, nho đen: Mang đến sự giàu có và quyền lực.
Cách Bày Trí:
- Đặt nải chuối làm nền, các quả khác như bưởi, cam, quýt bày lên trên một cách cân đối.
- Bày thêm một vài nhánh hoa đào hoặc hoa cúc để tăng sự tươi mới.
Mâm Ngũ Quả Miền Nam: Đậm Tính Biểu Trưng
Người miền Nam chọn mâm ngũ quả dựa trên ý nghĩa tên gọi, điển hình là:
- Cầu (mãng cầu): Mong ước mọi điều như ý.
- Sung: Biểu tượng của sung túc.
- Dừa: Phát âm giống "vừa đủ".
- Đu đủ: Tài lộc dồi dào.
- Xoài: Âm gần giống "xài", tượng trưng cho sự dư dả.
Điểm Đặc Biệt:
Người miền Nam kiêng bày chuối vì cho rằng phát âm giống "chúi nhủi" - không tốt cho làm ăn.
Mâm Ngũ Quả Miền Trung: Đơn Giản Và Bình Dị
Miền Trung không kiêng kỵ nhiều và thường chọn các loại quả dễ kiếm, miễn là tươi ngon và đẹp mắt:
- Chuối, xoài, mãng cầu, dừa, đu đủ.
- Thanh long, táo, cam, quýt.
Cách Bày Trí:
Người miền Trung tập trung vào sự hài hòa và màu sắc, không câu nệ hình thức hay quy tắc.
Bí Quyết Trang Trí Mâm Ngũ Quả Ngày Tết Đẹp
1. Chọn Loại Quả Tươi Ngon
- Chọn quả có màu sắc đậm, không bị dập nát.
- Ưu tiên các loại quả có hình dáng tròn đầy, biểu tượng của sự viên mãn.
2. Sắp Xếp Hài Hòa
- Bày các quả lớn như bưởi, mãng cầu ở trung tâm.
- Các quả nhỏ như cam, quýt, táo đặt xung quanh để tạo điểm nhấn.
3. Kết Hợp Phụ Kiện Trang Trí
- Dùng dây kim tuyến, nhánh hoa, hoặc các vật trang trí nhỏ để mâm ngũ quả thêm bắt mắt.
- Đặt một cặp dưa hấu ở hai bên mâm ngũ quả để tăng sự cân đối và tài lộc.
Ví Dụ Cụ Thể: Mâm Ngũ Quả Miền Nam
Gia đình chị Hồng tại TP. Hồ Chí Minh chia sẻ: "Tết nào nhà tôi cũng chọn mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài để bày mâm ngũ quả. Tôi thường bày thêm một cặp dưa hấu để hai bên, vừa đẹp mắt vừa có ý nghĩa phát tài. Mỗi năm trang trí khác nhau nhưng luôn giữ được nét đặc trưng truyền thống."
Mâm ngũ quả không chỉ là một phong tục lâu đời mà còn thể hiện lòng biết ơn và sự hy vọng vào năm mới đầy may mắn. Dù bạn ở miền Bắc, Trung hay Nam, việc trang trí mâm ngũ quả ngày Tết luôn mang lại niềm vui, sự gắn kết gia đình và phong vị Tết truyền thống khó phai.